Onlangs, tijdens het zingen van de Matthäus-Passion van Bach viel mij opnieuw op hoe belangrijk het verhaal is dat je vertelt in het nu. Hoe de tekst zich uitdrukt op de glooiing van de melodie, de frase. Waar ligt het woordaccent? Waar het onderwerp in de zin? Waar klinkt het hoogtepunt in het verhaal en hoe beweegt de muziek zich daar naartoe?
Bij een goede compositie, zoals die van Bach, krijgt de tekst harmonisch kleur. Polyfonische lijnen, met melodische hoogtepunten en accenten, zijn rijk aan diepte, betekenis, natuurlijke dynamiek. Tekst en muziek zijn in samenspraak.
Als een zanger in de zanglessen met de techniek van het zingen bezig is, het stemgebruik, komt de tekst in het leerproces vaak later in beeld dan de noten. Toch is het altijd goed om te beseffen: Zingen is spreken op toonhoogte. Een vertelling op muziek.
Om dat te verduidelijken vergelijk ik het spreken op toonhoogte met een reliëf. Niet alles is even belangrijk; er staan onderwerpen op de voor- en achtergrond. ‘Wat niet belicht’ wordt is niet ondergeschikt aan ‘het belichte’, maar laat juist ‘het belichte’ meer stralen. Het licht bestaat bij de gratie van het donker. Zo kun je naar de tekst op muziek kijken en het legato behouden. Je vertelt natuurlijk het (muzikale)verhaal.
#nieuwsgierig: Hoe belicht jij jouw verhaal? Heb je de muzikale-zin?
Kruisiging, Nicolas II Palardin (toegeschreven aan atelier van), Martin Fiacre, ca. 1560
zwart marmer, h 54cm × b 39,5cm × d 7,5cm
Deze Kruisiging is uit een diepzwarte marmersoort gehouwen die uitsluitend voorkomt in Wallonië (België). De van oorsprong Lombardijnse beeldhouwersfamilie Palardin-Fiacre in Luik specialiseerde zich in het maken van reliëfs in deze harde, moeilijk te bewerken steen. Licht- en schaduweffecten zijn door het egale zwart moeilijk te bereiken en slechts bij juiste belichting komen de subtiliteiten van de voorstelling tot leven.
Rijksmuseum Amsterdam